Józef Mackiewicz - Jedynie prawda jest ciekawa (odc.1) 1996

Film dokumentalny
Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1996
Dane techniczne: Barwny. 3 odcinki x ok. 46 min.

Józef Mackiewicz lubił ptaki. Od dzieciństwa obserwował je, hodował, podziwiał. Nie poświęcił jednak życia ich badaniu, choć studiował ornitologię pod kierunkiem prof. Konstantego Janickiego. Został pisarzem, i to - jak stwierdza w swej książce o Mackiewiczu autor scenariusza filmu Włodzimierz Bolecki (Jerzy Malewski) - podwójnie skazanym na śmierć. Pierwszy wyrok, a miała to być śmierć fizyczna, wydała podczas wojny Specjalna Komisja AK. Nie został wykonany. Wyrok drugi, skazujący na śmierć cywilną, wydały władze PRL i część emigracji. Józef Mackiewicz urodził się w 1902 r. w Sankt-Petersburgu. W 1907 r. jego rodzina przeniosła się do Wilna. Tu chodził do gimnazjum i jako uczeń szóstej klasy wstąpił na ochotnika do wojska, by wziąć udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu zdał w Warszawie maturę, a potem podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Dość szybko jednak powrócił do Wilna i tam kontynuował studia, na wydziale metematyczno-przyrodniczym. Nie ukończył ich z powodów finansowych. Jego starszy brat Stanisław, znany pod pseudonimem Cat, założył w tym czasie "Słowo" i wciągnął Józefa do prac redakcyjnych. To zdecydowało o jego dalszym losie. Wkrótce stał się aktywnym reporterem przemierzającym Litwę wszelkimi środkami lokomocji. Nawiązał też współpracę z "Kurierem Warszawskim". Spróbował swych sił w literaturze. W 1936 r. wydał zbiór nowel "16-go między trzecią a siódmą", a w 1938 r. - powieść "Bunt rojstów".

Druga część filmu o życiu i twórczości Józefa Mackiewicza, będącego jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiej literatury współczesnej. Obejmuje okres poprzedzający wybuch II wojny światowej i lata wojny. Mackiewicz zmienia wówczas zakres zainteresowań. Od tematyki społecznej przechodzi do zagadnień związanych ze stosunkami Polski z Niemcami i krajami bałtyckimi oraz stosunkami tych krajów z ZSRR. Pisywał wówczas w "Gazecie Codziennej". Po wejściu wojsk radzieckich do Wilna wycofał się z dziennikarstwa, został drwalem, potem robotnikiem, furmanem. Kiedy w 1941 r. na Litwę wkroczyli Niemcy, władze okupacyjne zaproponowały Mackiewiczowi redagowanie pisma w języku polskim. Odmówił. "Goniec Codzienny" jednak powstał i po pewnym czasie pisarz zamieścił w nim kilka tekstów. Za to właśnie otrzymał wyrok śmierci - niewykonany, a następnie odwołany. W 1943 r., na zaproszenie Niemców, pojechał do Smoleńska i uczestniczył w ekshumacji zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu. Po powrocie udzielił wywiadu "Gońcowi". W 1944 r., obawiając się powtórnej okupacji Litwy przez ZSRR, opuścił Wilno. Pojechał do Warszawy, potem do Krakowa, a w styczniu 1945 r. przez Pragę do Wiednia, a następnie do Włoch. [PAT]

Reżyseria: Robert Kaczmarek
Scenariusz: Włodzimierz Bolecki
Bohater filmu: Józef Mackiewicz

© 1998 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi

www.youtube.com/watch